De nieuwbouw van sociale huurwoningen in de Utrechtse regio daalt in 2019 naar een dieptepunt. Dit jaar leveren de corporaties slechts 466 woningen op, waarvan 341 in de stad Utrecht. In 2018 werden nog 771 woningen opgeleverd. Er zijn jaarlijks echter ruim 2.000 nieuwe woningen nodig om de groeiende behoefte aan sociale huurwoningen te kunnen opvangen. Voor 2020 zijn de verwachtingen wat beter, maar lijkt sprake van een tijdelijke opleving. Corporaties pleiten voor versnelling op bestaande locaties en ontwikkeling van nieuwe locaties. Corporaties zijn nu in staat meer te bouwen, maar zij krijgen wel steeds meer last van de stijgende verhuurderheffing.
Vooral het gebrek aan locaties dan wel het feit dat te vaak sprake is van uitstel of vertraging spelen de corporaties parten. Vaak gaat het namelijk om ingewikkelde en tamelijk kleine binnenstedelijke locaties. Nu wordt nog enige productie gemaakt omdat er locaties zijn in met name Leidsche Rijn in Utrecht, Kerkebosch in Zeist en Hoef en Haag in Vianen. Maar bijvoorbeeld Leidsche Rijn en Kerkebosch zijn binnen enkele jaren zo goed als afgerond. Nieuwe grote locaties zoals de Merwedekanaalzone zijn in de voorbereidingsfase, terwijl over de polder Rijnenburg nog volop politieke discussie plaatsvindt. Deze locaties zijn echter hard nodig om ‘meters’ te kunnen maken.
Verder neemt de belastingdruk van het Rijk verder toe door de stijgende verhuurderheffing. Dat gaat de investeringsmogelijkheden van corporaties beperken. Corporaties willen van deze heffing af. Ook stijgen de grond- en bouwkosten veel sneller dan de huren die hooguit met inflatie stijgen. Daarmee komen projecten ook financieel in de knel. De grondkosten nemen vooral toe doordat corporaties maar in beperkte mate op eigen locaties of gemeentelocaties kunnen bouwen en zij vaker mee moeten bieden met commerciële partijen. Dat drijft de prijzen op, terwijl de sociale huurprijzen vastliggen. De financiële tekorten lopen dan snel op.
Door de lage productie zal dit jaar het totaal aantal sociale huurwoningen in de regio iets afnemen. Een deel van de nieuwbouw vindt namelijk plaats op locaties waar eerst woningen zijn gesloopt. Ook worden beperkt woningen verkocht. Al met al zal door de lage productie de gemiddelde wachttijd voor een sociale huurwoning verder oplopen, vrezen de corporaties.
Voor het jaar 2020 zijn de verwachtingen beter, maar lijkt vooralsnog sprake van een tijdelijke opleving. Dan hopen de corporaties – als er geen verdere vertragingen optreden – ruim 1.400 woningen op te leveren. Daarnaast komen nog ruim 300 studenteneenheden gereed. Juist in dat jaar komt een aantal projecten tot een afronding. Maar er is nog weinig zicht op nieuwe, grotere locaties waar vanaf 2021 voor meer jaren flinke aantallen sociale huurwoningen kunnen worden neergezet.
De corporaties hopen dat de gemeenten met het Rijk en de provincie doortastend op zoek gaan naar nieuwe locaties. Ook bij deze partijen is het helder dat er veel meer – betaalbare – woningen moeten komen om aan de woningbehoefte te kunnen voldoen.
