De corporaties, samenwerkend in het Regioplatform Woningcorporaties Utrecht (RWU) kunnen minder bouwen, verduurzamen of werken aan huurmatiging als de nieuwe ATAD heffing in 2019 doorgaat. Deze komt bovenop de al bestaande verhuurderheffing en vennootschapsbelasting die beide ook verder omhoog gaan. De corporaties in de Utrechtse regio betalen nu al zo’n € 100 miljoen aan verhuurderheffing. Dat komt in 2021 nog eens zo’n € 65 miljoen bij door de stijgende heffingen en als de ATAD belasting doorgaat. De corporaties kunnen door de lastenverzwaring in de regio óf bijna 3.500 minder sociale huurwoningen bouwen, óf 7.500 woningen minder verduurzamen óf minder doen aan huurmatiging óf een combinatie van die drie.
De corporaties hebben met de U16 gemeenten afgesproken een gezamenlijke inspanning te leveren om de voorraad sociale huurwoningen met 3% te laten groeien. Dit om iets te doen aan de enorme schaarste aan sociale huurwoningen en de lange wachttijden van woningzoekenden. De corporaties hebben plannen en hebben de middelen om in onze regio tot en met 2022 tenminste 7.500 sociale huurwoningen te bouwen als die locaties er daadwerkelijk zijn.
Bovendien hebben de corporaties in Aedes verband afgesproken om uiterlijk in 2050 te komen tot een CO2 neutrale voorraad. Voor die verduurzaming is landelijk een bedrag van maar liefst € 100 miljard nodig, gemiddeld circa € 52.000 per woning. De corporaties willen woningen verder verduurzamen en daarnaast is er een energietransitie nodig, waaronder ‘van het gas af’. Tot en met 2022 willen de corporaties in de regio bijna € 1,1 miljard investeren in renovatie en duurzaamheid. Dit waren punten die in de lokale verkiezingscampagnes hoog op de agenda stonden en die ook terugkomen in de meeste Collegeakkoorden.
Heffingen gaan omhoog
De corporaties staan er momenteel financieel beter voor, maar ondertussen zien zij de heffingen van het Rijk op huurwoningen groeien, zoals de verhuurdersheffing. Deze bedroeg in 2017 landelijk € 1,7 miljard. Omdat deze heffing deels is gekoppeld aan de stijging van de WOZ waarde, stijgt deze verder tot € 300 miljoen extra in 2021. Juist onze regio heeft daar last van, omdat hier de WOZ waardes het sterkst stijgen.
Daarnaast gaan corporaties meer vennootschapsbelasting betalen. Dat komt omdat de zogeheten fiscaal compensabele verliezen uit de ‘slechte tijd’ bijna zijn opgebruikt. Verder speelt ook hier de gestegen WOZ-waarde van ons bezit parten. Fiscaal wordt die waardestijging als winst bestempeld waarover belasting moet worden betaald. Papieren winst natuurlijk, zolang wij die woningen niet verkopen. Dat kost corporaties in 2021 landelijk zo’n € 500 miljoen extra.
ATAD richtlijn
Het kabinet besluit later dit jaar over de invoering van de zogenaamde Europese ATAD richtlijn: de Anti Tax Avoidance Directive (ATAD). De renteaftrek voor bedrijven wordt beperkt tot 30% van hun fiscale winst. Dit is specifiek bedoeld om belastingontwijking door grote, internationaal opererende bedrijven te voorkomen. Die belasting moet € 1,35 miljard per jaar opleveren en dient ook ter dekking van de voorgenomen afschaffing van de al veelbesproken dividendbelasting.
Het kabinet lijkt te kiezen voor een strenge uitwerking waardoor corporaties er ook onder vallen. Corporaties zijn echter bij uitstek instellingen met veel leningen en weinig winst. Zij gaan daardoor een flink deel van die € 1,35 miljard opbrengen, landelijk circa € 300 miljoen, elk jaar weer. Het valt niet te begrijpen dat het kabinet geen gebruik maakt van een uitzonderingsbepaling die bewust voor ons soort organisaties in de Europese regelgeving is opgenomen. Immers: corporaties ontwijken geen belasting, noch sluizen zij geld door naar buitenlandse bedrijfsonderdelen.
De maatregel wordt feitelijk een boete op leningen die corporaties moeten aantrekken voor onze maatschappelijk zo gewenste investeringen in nieuwbouw en verduurzaming. Terwijl ditzelfde kabinet een beroep op corporaties doet om daarin te investeren. Dat is toch niet te verkopen. Laat het kabinet het voorbeeld van Frankrijk en België volgen, waar de sociale verhuurders zijn vrijgesteld van deze maatregel. Nu betalen de huurders met veelal een laag inkomen voor maatregelen die bedoeld zijn voor grote multinationale ondernemingen.
